“خانه صادقی” اردبیل؛ روایتگر معماری آمیخته با هنر اسلامی

خانه صادقی اردبیل یکی از چند ابنیه و خانه تاریخی این استان است که با قدمتی نزدیک به دو قرن هم‌اکنون پس از مرمت، بازسازی و ساماندهی تالارها، اتاقکها و محوطه حیاط به شکل کاملا تاریخی و سنتی با بکارگیری معماری اصیل ایرانی آمیخته با هنر اسلامی به یکی از مکانهای مورد توجه گردشگران تبدیل شده است.

خانه تاریخی صادقى، این بنای مجلل در محله اوچدکان استان اردبیل واقع شده که ساخت آن به سال‌ ۱۲۷۹هجری قمری بازمی‌گردد که به گفته پیرغلامان و ریش‌سفیدان استان ساخت این خانه حدود چهار سالی زمان برده است.

وقتی وارد محوطه عمارت صادقی می‌شویم طبیعت زیبا در کنار بناهایی با قدمتی بیش از یک قرن چشم‌اندازی است که ما را با بنای پیش رویمان همگام می‌سازد. پس از گذشتن از در ورودى، وارد دالانى مستطیل شکل با نماى آجرى و سقف چوبى مى‌شویم که گویا در زمان‌هاى قبل سقف این ورودى نیز آجرى ضربى بوده است.

نماى عمارت، آجرى با پنجره‌هاى ساده چوبى است که منتهى‌الیه ارتفاع آن در طبقه دوم به صورت کنگره درآمده و در کنار آن نماى دیوارهاى ضلع جنوبى و غربى حیاط داراى طاق‌نماهاى آجرى است و قسمت اصلى ساختمان در سه طبقه ساخته شده که مشتمل بر زیرزمین، همکف و طبقه بالا است.

این عمارت تاریخی دارای یک در ورودی و دو راهروى مجزا و اتاق‌هاى قرینه هست که این اتاقها به یکدیگر راه دارند.

در این بنا، از اسلوب‌ معمارى بسیار ویژه و متین استفاده شده و مصالح به کار رفته در آن، با سلیقه و التزامى ویژه انتخاب شده‌اند.

درها،‌ کمدها، اشکاف‌ها و گنجه‌های داخل تالارهای این عمارت نیز با مهارت خاصى ساخته شده‌ که هریک خاطراتی چند صد در پس خود نهان دارند.

این بنا که به گونه‌ای کاملا زیبا با بهره‌گیری از هنر معماران توانمند کشور شکل یافته است با تالارهای قرینه و طاق‌نماهای گچی و ارسی‌های مقرنس و مشبک که همه سند هویت معماری ایرانی هستند گوشه‌ای از تمدن ۳ هزار ساله استان اردبیل را به نمایش می‌گذارد.

خانه‌ای که فرهنگ و تمدن، تاریخ و نماد اردبیل؛ این دیار پیرغلامان، مؤذنان و ناموران را در پس خود نهان دارد هم‌اکنون با گذشت بیش از ۱۵۰ سال در اثر عوامل طبیعی دستخوش تغییرات و تخریباتی شده است که شاید بازسازی آن به همان شکل و بافت تاریخی نیازمند اهتمام جدی مسئولان باشد.

این بنای تاریخی که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، یادگار حاج ابراهیم صادقی یکی از ریش‌سفیدان و تاجران گذشته استان اردبیل است در گذشته مامنی برای دورهمی‌های خانواده صادقی بوده که هم‌اکنون با مهاجرت فرزندان و نوادگان حاج ابراهیم به نقاط دیگر کشور این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفته شده که هم‌اکنون نیز با مرمت و بازسازی تالارهای این خانه قدیمی برای برگزاری مراسم‌های سور و عروسی به کار می‌رود.

مساحت کنونی خانه صادقی اردبیل ۲ هزار و ۵۴۸ مترمربع است که با افتتاح فازهای جدید همانند هتل، تالار عروسی و رستوران امید می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور این بنای تاریخی میزبان گردشگرانی از اقصی‌نقاط کشور باشد.

این خانه سنتی با طراحی براساس معماری اصیل ایرانی توانسته یک خاصیت ویژه را در پس هر اتاقک، طاق‌نما و تالارهای تاریخی خود و حتی در پس قابهای مشبک و مقرنسی پنجره و دربهای ورودی خود یدک بکشد که این امر نیز وجه تمیز آن از سایر بناهای تاریخی و سنتی در استان اردبیل است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل درمورد خانه صادقی اردبیل می‌گوید: اردبیل از آغاز دوره ساسانی به دلیل ماهیت ژئوپلیتیک خود به عنوان مرکز آذربایجان باستان از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بوده که در این دوره‌های خانه‌های قدیمی و تاریخی زیادی در استان شکل گرفته که خانه تاریخی صادقی نمونه‌ای از این بناهاست.

حاجی‌زاده با ابراز خرسندی خود از بازسازی و مرمت خانه صادقی ادامه می‌دهد: خوشبختانه اسفندماه سال گذشته شاهد افتتاح نخستین هتل سنتی عمارت صادقی بودیم که این بنا با حضور امام جمعه، آیت‌الله عاملی افتتاح شد که امیدواریم بتوانیم در راستای ارائه خدمات بهتر به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به ویژه در حوزه فرهنگ و تاریخ بتوانیم حمایتهای لازم را از سرمایه‌گذار خانه صادقی داشته باشیم.

چندسالی هست که با پا نهادن سرمایه‌گذاری به عرصه بازسازی و مرمت و گسترش محوطه خانه صادقی این عمارت به شکلی ویژه و سنتی نوسازی می‌شود تا بلکه پس از گذشت سالیان دراز باز هم خانه صادقی اردبیل همان شور و ابهت گذشته خود را به دست آورد.

سرمایه‌گذار هتل و رستوران خانه تاریخی صادقی اردبیل با اشاره به اینکه بازاریابهای خانه صادقی اردبیل از مدتها قبل فعالیتهای خود را در سطح شهر و کشور آغاز کرده‌اند، می‌گوید: هم‌اکنون زمینه حضور تورها و گردشگران خارجی در هتل و رستوران تاریخی و سنتی خانه صادقی فراهم آمده و یک سال و ۶ ماه این خانه توسط تورهای خارجی رزو شده است.

عاصمی‌زاده بیان می‌کند: مهمترین هدف ما از بازسازی خانه صادقی اردبیل معرفی فرهنگ و تمدن اردبیل در بین کشورهای مختلف دنیاست که انتظار می‌رود با حضور گردشگران خارجی در این خانه تحول عظیمی در معرفی ظرفیتهای تاریخی اردبیل به وجود آید.

هم‌اکنون که خانه صادقی اردبیل با حضور اساتید تاریخ و فرهنگ به شکل کاملا سنتی از نو طراحی و بازسازی شده است می‌تواند زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم آورده و به قطب فرهنگی، تاریخی و گردشگری استان اردبیل تبدیل شود.